Grenzeloos

Toen de invasie van Oekraïne nog maar net was begonnen, hoorde ik iemand zeggen dat het toch maar een kunstmatig land was. Heel even dacht ik dat hij opgespoten eilanden bedoelde, zoals IJburg in Oost-Amsterdam, of de Palmeilanden. Maar nee, het ging wel degelijk over de abstracte term: grenzen.

Met kunstmatig werd bedoeld dat iemand lijntjes op een kaart had getekend. In tegenstelling tot grenspaaltjes die op natuurlijke wijze, zoals paddenstoelen, uit de grond komen gefloept. In dat opzicht is elk land kunstmatig als je het mij vraagt. Ik vermoed zelfs dat ze ooit grenzen hebben uitgevonden, om te kunnen bepalen wie waar belastingen mocht innen. En als anarchist ben ik daar geen voorstander van, ik bedoel grenzen, niet belastingen.

Als we onze vage blauwe stip dan toch in vakjes moeten verdelen, zou ik kiezen voor de volgende definitie: ‘Een land is het territorium waar de meerderheid éénzelfde menukaart kan lezen en de inhoud als aanvaardbare, doordeweekse kost zou beschouwen.’ Een uitsluitende voorwaarde is dat ze daarvoor geen ander volk hebben uitgeroeid, althans toch niet in het recente verleden. Ook het opsluiten van bepaalde etnische groepen in afgesloten wijken is uit den boze. Het getto van Warschau heeft ons geleerd, dat de bewoners daar na een tijdje nogal slecht op reageren. Wat dan meestal uitmondt in een gewapende opstand, verzetshelden voor de ene en terroristen voor de ander, what’s in a name?

Maar ik heb de waarheid niet in pacht natuurlijk, dus laten we eens kijken naar andere voorbeelden. Nu zijn er verschillende manieren om mensen in groepen te verdelen. Als we naar Europa kijken, zien we veel (grotendeels open) grenzen, dus hoe zijn die tot stand gekomen? Niet volgens huidskleur, want toen ze de streepjes trokken waren de meesten hier blank. Taal misschien? Klopt ongeveer, maar ook daar hebben we serieuze overlappingen en gemengde zones. Religie kan het al helemaal niet zijn. Stel je voor dat een almachtige entiteit eerst een volk schept, om die dan in strijdende groepjes te verdelen. Hoe gek zou dat zijn.

Mijn conclusie is dat hoofddeksels bepalend zijn. Die met de platte ronde dekseltjes daar en de tulbanden aan de andere kant. De baretten, bolhoeden en platte petten vechten het onderling maar uit, je moet tenslotte ergens een grens trekken.